Sự phát triển quá mức của quần thể vẹm ở nền đáy ao nuôi tôm biển làm cho mật độ tảo giảm, làm tăng độ trong của nước ao và tôm sẽ chậm tăng trưởng.
Giới thiệu
Sự phát triển quá mức của quần thể vẹm ở nền đáy ao nuôi tôm biển làm cho mật độ tảo giảm, làm tăng độ trong của nước ao và tôm sẽ chậm tăng trưởng. Vẹm ăn tảo bằng cách lọc chúng thông qua các tiêm mao.
Thêm vào đó, khi quần thể vẹm phát triển quá mức trong ao tôm chúng sẽ làm cho độ kiềm của nước giảm mạnh (< 70 ppm CaCO3) và có thể gây chết tôm. Vẹm cần một lượng lớn canxi carbonate (CaCO3) để duy trì và phát triển vỏ của chúng.
Các hợp chất của đồng thường được sử dụng phổ biến trong việc kiểm soát sự phát triển của vẹm trong ao nuôi tôm.
Hình 1: Quần thể vẹm dày đặc bám trên hệ thống sụt khí (quạt).
Ảnh hưởng của đồng trong kiểm soát các giai đoạn phát triển sớm của vẹm
Đồng sulfat ngậm nước (CuSO4.5H2O) với nồng độ 0.01 ppm gây độc đối với các giai đoạn phát triển sớm của vẹm từ lúc trứng thụ tinh cho đến giai đoạn ấu trùng veliger (Yaroslavtseva and Sergeeva, 2007). Hiệu quả của đồng giảm khi vẹm ở các giai đoạn phát triển khác hoặc trưởng thành (Hình 1).
Hình 2: Chu kỳ sống của vẹm. Vẹm ở giai đoạn veliger được tìm thấy trong ao nuôi tôm và các kênh dẫn nước
Độc tính của đồng đối với vẹm tăng cao khi nhiệt độ tăng từ 15 lên 30 độ C hoặc cao hơn (Yaroslavtseva and Sergeeva, 2007). Điều quan trọng trong kiểm soát sự xâm nhập của ấu trùng vẹm vào ao nuôi tôm là dùng cái lọc khi lấy nước vào ao nuôi để phát hiện sự hiện diện của ấu trùng vẹm và tiến hành xử lý bằng đồng sulfat (CuSO4) (Hình 3).
Hình 3: Sử dụng lọc khi lấy nước để phát hiện ấu trùng vẹm và tiến hành xử lý bằng đồng sulfat.
Kiểm soát một phần vẹm trưởng thành bằng hợp chất đồng
Khi phát hiện vẹm ở giai đoạn muộn trong ao nuôi tôm, sử dụng đồng sulfat với hàm lượng cao hơn (0.8 ppm hoặc 8 kg/hecta) để tiêu diệt chúng. Tuy nhiên, điều này không hoàn toàn hiệu quả vì vẹm sinh sản rất nhanh nên không thể loại bỏ hoàn toàn chúng trong ao nuôi.
Trong ao nuôi tôm thâm canh, khi sử dụng đồng sulfat cần phải chạy hệ thống sụt khí liên tục vì khi sử dụng đồng sulfat làm tảo chết và giảm hàm lượng oxy hòa tan trong nước.
Một hợp chất khác cũng có hiệu quả trong việc kiểm soát vẹm là đồng natri citrat (copper sodium citrate) với liều lượng 500 ppm (Brown & Newell, 1972). Hợp chất này gây giảm hàm lượng oxy hòa tan trong toàn bộ cơ thể vẹm, đặc biệt là ở mang làm dừng quá trình trao đổi chất và gây chết vẹm (Brown & Newell, 1972).
Sử dụng đồng sulfat như là một chất chống các loài thân mềm bám trên bạt lót ở đáy ao
Đồng sulfat ngậm nước (CuSO4.5H2O) được sử dụng thành công như một chất chống các loài thân mềm bám vào bạt lót đáy ao như Balanus sp. (thường được gọi là barnacle: con hàu, con hà) ở các trang trại nuôi tôm ở Peru. Cách sử dụng đồng sulfat để chống các loài sinh vật bám vào bạt như sau:
– Hòa tan 8 kg CuSO4.5H2O trong 6-8 m3 nước ngọt, nồng độ cuối cùng là 6-8% sử dụng cho 1 hecta ao nuôi.
– Dùng bình xịt hoặc máy bơm có vòi phun đều khắp bề mặt bạt lót ở đáy ao.
– Giữ cho hóa chất này khô tự nhiên trong thời gian tối thiểu là 48 giờ trước khi lấy nước vào ao nuôi.
– Phương pháp này rất hiệu quả khi làm giảm từ 60-95% các sinh vật bám vào bạt lót đáy ao nuôi cho đến khi thu hoạch tôm.
Khuyến cáo
Các biện pháp ngăn chặn vẹm xâm nhập vào ao nuôi được khuyến cáo thực hiện. Phòng ngừa chúng xâm nhập vào ao nuôi sẽ hiệu quả và ít tốn kém hơn là xử lý chúng.
Liều lượng hóa chất sử dụng để tiêu diệt vẹm phải được xác định chính xác trong ao nuôi, nhất là xem xét khả năng ảnh hưởng của hóa chất đến tôm post. Nên xem xét khả năng tồn lưu của hóa chất sử dụng trong ao trước khi thả tôm nuôi, sử dụng nồng độ khác nhau của đồng sulfat ở những khu vực có nhiều vẹm bám.
© Triệu Tuấn, trieutuan.blog
Source: Víctor Juan Portal Castro and Carlos Ching Morales. Using copper for the control of mussel population in marine shrimp cultivation ponds. Nicovita Technical Service Department.