Một dự án mới kéo dài 4 năm đã được bắt đầu tại Na Uy nhằm nghiên cứu việc tối ưu hóa các loại thức ăn sử dụng cho cá vệ sinh (chẳng hạn như cá hàng chài và các loài cá vây tròn) trong các lồng nuôi cá hồi.
Cá vệ sinh được nuôi trong lồng ở biển để ăn rận ký sinh trên cá hồi, nhưng các ký sinh trùng này giống như “đồ ăn nhẹ” và không đủ dinh dưỡng cho chúng. Dự án mới này nhằm thu thập kiến thức về nhu cầu chính xác thức ăn và dinh dưỡng để duy trì và tối ưu hiệu quả của chúng trong vai trò là cá ăn rận biển.
Dẫn đầu nghiên cứu là Ingrid Lein, hiện làm việc tại Nofima, cho biết: “Mục tiêu của ngành nuôi trồng thủy sản là tự nuôi được cá vệ sinh, do đó cần biết nên cho chúng ăn như thế nào để chúng sống và trở thành cá ăn rận biển hiệu quả”.
Được tài trợ bởi Quỹ Nghiên cứu hải sản Na Uy (FHF), dự án “CleanFeed” kéo dài 4 năm gồm các nhà nghiên cứu của Nofima, NIFES, Khoa Khoa học Thú y (thuộc Trường Đại học Khoa học đời sống Na Uy – NMBU) và Trường Đại học Khoa học và Công nghệ Na Uy (NTNU ở Ålesund).
Cá vây tròn (Cyclopterus lumpus) và cá hàng chài (Labrus bergylta) là hai loài cá vệ sinh mà ngành công nghiệp nuôi cá hồi đang quan tâm, vì thế các nỗ lực nghiên cứu sẽ tập trung vào chúng. Hai loài cá trên có sinh lý, tập tính và đặc điểm hoàn toàn khác nhau. Ngành nuôi cá hồi hy vọng cả hai loài được khỏe mạnh, có tỷ lệ chết thấp, có tình trạng dinh dưỡng và sức khỏe vững chắc để phát triển trong lồng nuôi cá hồi và làm công việc của chúng là ăn rận biển. Lein nói: “Các con cá chắc hẳn là nhận được thức ăn thích hợp nếu chúng ta đạt được điều này”.
Cân bằng dinh dưỡng
Các thử nghiệm ban đầu sẽ khảo sát nhu cầu dinh dưỡng của cả hai loài. Đầu tiên là sẽ làm rõ sự cân bằng tối ưu của các dưỡng chất chủ yếu ở cá vây tròn. Tiếp theo là nghiên cứu sự cần thiết của các vi dưỡng chất – đó là các khoáng chất và các vitamin. Sự cần thiết của các dưỡng chất thay đổi tùy theo các yếu tố như kích cỡ cá, nhiệt độ, tốc độ tăng trưởng và tình trạng stress. Do đó, không thể xác định được một nhu cầu nào đó để áp dụng cho tất cả các tình huống.
“Trong dự án này, chúng tôi sẽ tìm ra thành phần tối ưu của thức ăn tùy theo kích cỡ của cá vây tròn và cá hàng chài đang được nghiên cứu”. Bởi vì hai loài này rất khác nhau nên phải phát triển thức ăn phù hợp cho từng loài”, Øystein Sæle làm việc tại NIFES cho biết.
Cá hàng chài bố mẹ tại một trại giống ở Scottland
Bệnh đục thủy tinh thể
Kinh nghiệm từ nuôi cá vây tròn cho thấy rằng chúng thường bị bệnh đục thủy tinh thể, làm khả năng nhìn bị giảm đi. Thị lực tốt đặc biệt quan trọng đối với cá vệ sinh để chúng có thể ăn rận biển trên cá hồi có hiệu quả. Các nhà khoa học sẽ nghiên cứu liệu có sự liên quan giữa thức ăn và sự phát triển của bệnh đục thủy tinh thể hay không. Một nguyên nhân có khả năng xảy ra là do acid amin histidine, acid amin này quan trọng đối với sự điều hòa áp suất thẩm thấu và các quá trình khác trong thủy tinh thể. Tương tự, chức năng tiêu hóa tốt cũng quan trọng cho sức khỏe của cá.
“Ruột thật sự là một phần rất quan trọng của hệ thống miễn dịch, đóng vai trò như là một rào cản giữa những bộ phận bên trong của cá và các ảnh hưởng bên ngoài có thể có từ thức ăn và nước”, Åshild Krogdahl ở NMBU nói. Trong dự án, Khoa Khoa học Thú y sẽ nghiên cứu những thay đổi trong thành phần thức ăn có thể ảnh hưởng như thế nào đến chức năng của ruột và sức khỏe cá.
Các nguyên liệu thô
Hiểu biết về thành phần của các dưỡng chất là điểm khởi đầu để làm thức ăn, thế nhưng các nguyên liệu thô nào nên được sử dụng?
Người ta đã chứng minh là cá hàng chài rất kén chọn mùi vị, đặc biệt là ở giai đoạn đầu. Hiện nay, thức ăn được chế biến cho cá hàng chài được sử dụng từ các nguyên liệu có chất lượng cao dùng cho người, chẳng hạn như tôm và dầu krill.
Katerina Kousoulaki làm việc tại Nofima nói: “Chúng tôi sẽ thử thêm các nguyên liệu thô thích hợp hơn cho cá hàng chài, và tốt nhất là các phần còn lại sau quá trình chế biến. Quan trọng là tìm ra các loại nguyên liệu thô để kết hợp chúng thành một hỗn hợp tối ưu, và điều đó dẫn đến cá có tăng trưởng và tỷ lệ sống tốt, có sức khỏe cũng như phúc lợi tốt”.
Cá vây tròn thì khác nhiều so với cá hàng chài. Cá vây tròn ăn hầu hết những gì mà nó có được, có thể tăng trưởng nhanh ở mức độ đáng chú ý, từ giai đoạn cá bột và các giai đoạn sau này. Điều này không nhất thiết là tốt, tăng trưởng nhanh đòi hỏi nhiều thức ăn hơn, dẫn đến thiếu các chất dinh dưỡng nào đó có thể dễ dàng xảy ra hơn.
Nhiệt độ
Để cho cá vệ sinh làm sạch rận biển ký sinh trên cá hồi, điều quan trọng là chúng phải được thỏa mãn nhu cầu dinh dưỡng và có điều kiện sống tốt. Chúng phải ăn ở trong lồng, vì thế có thể cần thiết phải làm cho mỗi loài thích nghi với việc cho ăn cũng như tính ổn định của thức ăn.
Khởi đầu dự án, cá hàng chài làm nhiệm vụ ăn rận biển tốt hơn so với cá vây tròn. Cá hàng chài bắt đầu gặm (ăn) rận biển một khi được cho vào lồng, nhưng chúng phát triển tốt nhất ở nhiệt độ tương đối cao. Nếu khỏe và ở trong điều kiện tốt, cá hàng chài cũng có thể làm việc như cá vệ sinh ở nhiệt độ thấp.
Cá vây tròn phát triển tốt ở nhiệt độ thấp, vì thế chúng được sử dụng nhiều hơn so với cá hàng chài vào mùa đông và ở những nơi xa hơn về phương bắc, nơi có nhiệt độ nước lạnh hơn.
Cá vệ sinh ở trong lồng thường có tỷ lệ chết cao. Đây là một vấn đề mà các nhà khoa học tham gia dự án “CleanFeed” hy vọng giải quyết được.
“Đối với cá vệ sinh, tốt nhất là kết hợp cá vây tròn và cá hàng chài cùng ở trong lồng với cá hồi trong suốt chu kỳ nuôi. Một trong những điều kiện tiên quyết cho điều này là hiểu rõ nhu cầu và nuôi dưỡng chúng cho tốt. Chúng tôi mong muốn đạt được kết quả của dự án này trong bốn năm tới”, Lein nói.
Source: Anh Chi, Tổng cục Thủy sản (Theo TheFishSite)