Cá hề là loài cá biển sống ở các dải đá ngầm và rạn san hô. Hai mươi chín loài đã được phát hiện. Trong tự nhiên, chúng thường sống cộng sinh với hải quỳ. Tùy thuộc mỗi loài, cá hề có màu vàng, cam, đỏ nhạt, đen nhạt xen bởi các sọc trắng. Những cá thể lớn nhất có thể đạt tới 18 centimét (7,1 in), trong khi một số chỉ ngắn 10 centimét (3,9 in).
Đặc tính sinh học và tập tính
Cá hề sống ở các vùng nước ấm ở Ấn Độ Dương và Thái Bình Dương, bao gồm dải san hô Great Barrier Reef và Biển Đỏ. Một số loài phân bố bó gọn, số khác lại sống trải rộng. Chúng thường sống rất chung thủy, đặc biệt là chi Heteractis và Stichodactyla, và loài Entacmaea quadricolor. Cá hề ăn các động vật không xương sống có nguy cơ làm hại hải quỳ, còn phân phân của cá hề cung cấp chất dinh dưỡng cho hải quỳ. Cá hề là động vật ăn tạp. Hải quỳ lại bảo vệ cá hề khỏi các loài động vật ăn thịt khác bằng chất độc của mình.
Cá hề màu hạt dẻ (Ảnh: www.slideshare.net)
Cá hề là loài cá duy nhất không bị nhiễm độc bởi hải quỳ. Có khá nhiều giả thuyết đã được nêu ra: Dịch nhầy bao ngoài con cá cấu tạo bởi đường hơn là protein. Từ đó, hải quỳ không thể nhận ra cá hề để tấn công bằng các tế bào châm ngứa. Sự đồng tiến hóa của các loài cá hề và hải quỳ đã làm cho cá hề miễn dịch được với chất độc của hải quỳ. Thí nghiệm đã cho thấy cá hề Amphiprion percula có thể tự chống lại chất độc từ Heteractis magnifica, nhưng không được hoàn toàn, một khi da không còn nước nhầy, chúng lập tức bị hải quỳ tấn công.
Cá hề Sebae (Amphiprion sebae) và hải quỳ ở Maldives. (Ảnh: www.reef2rainforest.com)
Cá hề sống ở các khóm nhỏ trong hải quỳ. Đây cũng là nơi để chúng sinh sản. Khi con cái chết đi, tính trạng đực sẽ trội hơn và con đực trở thành con cái. Có thể gọi đây là sinh sản lưỡng tính. Bởi vì tất cả các cá hề sinh ra đều là đực, về sau có con biến thành cái và có con vẫn là đực đến khi chết.
Cá hề Maldive (Amphiprion nigripes). Đôi lúc gọi là cá hề đen pelvic và anal fins (Ảnh: photo.loisirs.free.fr)
Cá hề để trứng trên mỗi tầng của hải quì. Trong tự nhiên, cá hề được sinh ra trước hoặc sau ngày trăng tròn. Con bố sẽ bảo vệ trứng cho tới nở (khoảng 6 tới 10 ngày sau đó). Chúng ăn tạp: tảo, sinh vật phù du, động vật thân mềm, và các loài giáp xác nhỏ. Tùy từng loài, cá hề có thể đẻ từ hàng trăm đến hàng nghìn trứng. Cá hề cũng thường xuyên dùng làm trang trí trong cá bể cá cảnh nước mặn.
Loài cá can đảm nhất của đại dương
Bạn đã từng xem loài cá có những sọc trắng và da cam xinh đẹp nhỏ nhắn trong phim “Đi tìm thuyền trưởng Nemo,” chúng thật sự can đảm và thậm chí là hung dữ đích thực. Mặc dù chỉ dài từ 5 – 12 cm, cá hề (cá khoang cổ) rời nơi trú ẩn an toàn của chúng trong đám hải quì tiến đến những người lặn biển và xua đuổi họ.
Common Clownfish, Amphiprion ocellaris (Ảnh: Wikipedia)
Cá hề có tính lãnh thổ rất cao và nghĩ rằng những con cá khác hoặc thợ lặn đang cố cướp lấy nơi trú ẩn của chúng. Chúng sẽ tiến xa đến mức có thể cắn những tay thợ lặn cứng đầu không chú ý đến thông điệp của chúng. Bạn có tưởng tượng nổi việc đuổi cắn một người lớn hơn bạn 1000 lần không? Bạn có tưởng tượng làm việc đó với vũ khí duy nhất là một ít cái răng không lấy gì làm sắc nhọn không? Tôi cho rằng chúng thật sự can đảm. Đó là sức mạnh của cá hề cái!
Maroon Clownfish [Premnas biaculeatus] (Ảnh: www.aquaportail.com)
Dù vậy, cá hề không can đảm tí nào nếu nói về việc chu du đây đó, và chắc chắn chúng không phải là những kẻ thích phiêu lưu. Chúng ít khi rời xa nơi ở an toàn là hải quì, loài sinh vật có tua dính với bất cứ loài nào dám chạm vào chúng. Cá hề bơi qua lại tới những tua dính, vì vậy thân thể chúng được bao phủ một lớp nhớt nhầy bảo vệ chúng.
Một điều thú vị là những con cá hề can đảm nhất cũng là những con lớn nhất, là những con cái. Có ai biết vì sao con cái hung dữ thế không?
Triệu Tuấn, trieutuan.blog
Tài liệu tham khảo: wikipedia, fishbase, Blog Biển và Người.